Na bazie medycyny opartej na faktach (evidence-based medicine) potwierdzono ścisłe zależności między zjawiskami somatycznymi, psychicznymi i stresem. Postawiono kilka tez:
depresja podwaja ryzyko zespołu metabolicznego oraz zespół metaboliczny podwaja ryzyko depresji,
depresja, cukrzyca i zespół metaboliczny mają takie same mechanizmy etiopatogenetyczne,
leczenie przeciwdepresyjne łagodzi przebieg i śmiertelność w zespole metabolicznym.
Wg WHO mamy 3 podstawowe objawy depresji: obniżony nastrój, brak radości (anhedonia) oraz brak energii (anergia). Dodatkowo możemy zaobserwować; negatywną samoocenę, poczucie winy, myśli samobójcze, niesprawność intelektualną, zaburzenia aktywności, snu, apetytu i masy ciała.
Podwyższone
stężenie cytokin doprowadza do apoptozy komórek trzustki
i w
konsekwencji do insulinooporności. Tożsame cytokiny prozapalne
włączają odpowiedź zapalną organizmu powodując depresję.
Aktywuje się również oś podwzgórze-przysadka-nadnercza,
powiększa to stres oksydacyjny w mózgu i zmniejsza produkcję
serotoniny. Hiperkortyzolemia hamuje neurogenezę w obszarach
hipokampu tym samym siejąc spustoszenie w organizmie. Hiperglikemia
też powoduje zmiany strukturalne w mózgu, zmniejsza
neuroplastyczność i niszczy hipokamp. Dlatego też widać korelację
między cukrzycą a depresją.
W literaturze
znajdujemy koncepcję zespołu metabolicznego typu II, gdzie głównym
schorzeniem zostaje zespół depresyjny. Autorzy wskazują na podobne
mechanizmy molekularne, histologiczne, dysfunkcje oraz ustalone
hipotetyczne mechanizmy leczenia. Badania dowodzą, że u osób
otyłych występuje 19% ryzyko depresji. Są również publikacje,
które mówią o tym, że zachorowanie na depresję podwyższa ryzyko
cukrzycy o 37%. W czasie 6 lat w grupie pacjentów leczonych na
depresję u 48% wystąpiła hiperglikemia. Natomiast 7-letnia
obserwacja grupy kobiet po menopauzie dowiodła, że u pacjentek ze
stwierdzonymi zaburzeniami depresyjnymi narastało ryzyko zespołu
metabolicznego. A z drugiej strony kobiety z istniejącym zespołem
metabolicznym w ciągu kolejnych lat ujawniły więcej zaburzeń
emocjonalnych
– zwłaszcza drażliwości i lęku.
Bibliografia:
Mamcarz. A. (red): Zespół metaboliczny, Medical Education Sp. z o. o., Warszawa, 2008.
Pańkowska E.;” Cukrzyca. Personalizacja terapii i opieki nad pacjentem”, PZWL, Warszawa 2015.